تور اروپایی زلنسکی، چگونه و چرا؟

به گزارش دیدگاه امروز، «علی بیگدلی» استاد تاریخ روابط بین‌الملل با انتشار یادداشتی به تشریح ابعاد تور اروپایی رئیس جمهوری اوکراین پرداخت که بدین شرح است:

تور اروپایی ولودیمیر زلنسکی و سفر آن به کشورهایی مانند ایتالیا، فرانسه، آلمان و انگلستان در حقیقت به تحریک ایالات متحده انجام شده است. به باور من این سفر در مقابل سفر اخیر رئیس‌جمهوری فرانسه و رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا به چین انجام شده است؛ چراکه پاریس با این اقدام دنبال آن بود تا به همه بفهماند چندان از ادامه جنگ در اوکراین خوشحال و راضی نیست که البته دلیل آن مسائل اقتصادی و بحران انرژی است. رئیس‌جمهوری فرانسه با توجه به شرایطی که در کشورش وجود دارد اعلام کرده که زمستان ۲۰۲۳ بدون تردید برای آنها از حیث مسأله انرژی بسیار طاقت‌فرساتر از زمستان سال ۲۰۲۲ خواهد بود. بر همین اساس معتقدم که یک صدای واحد در اتحادیه اروپا وجود ندارد و به نوعی باید گفت قاره سبز در پرونده اوکراین متضرر اصلی به حساب می‌آید.

این در حالی است که ایالات متحده هم در حال گسترش و تعمیق جنگ است و باید گفت ادامه این وضعیت به هیچ وجه به نفع اروپایی‌ها نخواهد بود. با توجه به سفرهای اخیر رئیس جمهوری اوکراین به کشورهای اروپایی برخی از تحلیلگران و همچنین شخصیت‌های اروپایی معتقدند قاره‌سبز در شرایطی که با تورم ۱۲ درصدی دست و پنجه نرم می‌کند نمی‌تواند یک چک سفید امضا به زلنسکی بدهد و تمام‌قد از این کشور حمایت کند و معتقدند که شرایط امروز اروپا بسیار مشکل خواهد بود و به همین دلیل آنها نمی‌توانند حمایت بیش از حد اروپا در قبال اوکراین را گسترش دهند. دریافت تسلیحات ممکن است برای روسیه هزینه‌زا باشد اما ایالات متحده هم اساساً به دنبال فرسایشی کردن جنگ اوکراین است که البته این موضوع صرفاً برای کشورهای اروپایی ضرر ندارد بلکه در شرایط فعلی می‌تواند برای رئیس‌جمهوری ایالات متحده در عرصه داخلی و به خصوص انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ تاثیر منفی بر جای بگذارد.

تمامی این مسائل و به خصوص سفر رئیس‌جمهوری اوکراین به کشورهای اروپایی در حالی انجام می‌شود که علاوه بر فرانسه، نخست‌وزیر بریتانیا هم با مشکلات جدی اقتصادی در کشورش روبه‌رو است و به همین جهت باید بگویم که طناب آمریکا بر گردن اروپا است و عمده هزینه‌های جنگ اوکراین را فعلاً آنها تامین می‌کنند. واقعیت مشخص در نظام بین‌الملل این است که روسیه را به هیچ وجه نمی‌توان از گردونه نظام بین‌الملل به صورت کامل خارج کرد. نه تنها ناپلئون بناپارت بلکه آدولف هیتلر هم نتوانستند بر اساس تئوری‌های خود روسیه را به صورت کامل به زانو در بیاورند و به همین دلیل کلنجار رفتن با روسیه نمی‌تواند خروجی مثبتی را رقم بزند. امروزه ابزار انرژی و اقتصاد مهمترین رکن یک جنگ اقتصادی و حتی نزاع سختی مانند جنگ اوکراین خواهد بود و هر آنچه که غربی‌ها در مورد بحث انرژی مطرح می‌کنند به نظرم تا حدود زیادی صحت ندارد.

ما نمی‌توانیم به صورت کامل بگوییم اتحادیه اروپا دیگر به گاز روسیه احتیاج ندارد، بلکه قاره سبز هم اکنون هم نه تنها از حیث انرژی بلکه از حیث اقتصادی و هزینه‌های سرسام‌آور جنگ با مسائل و مشکلات زیادی روبه‌رو است. اتحادیه اروپا همین حالا هم مشکلات درون سازمانی زیادی دارد و از سوی دیگر دیدگاه‌های متضاد به انضمام بحران‌های اقتصادی و مالی هم باعث شده تا اختلاف نظرهای زیادی در این بلوک سیاسی - اقتصادی به وجود بیاید، اما واقعیت این است که فرانسوی‌ها نمی‌خواهند اتحادیه اروپا فرو بپاشد. در مورد ارائه بسته‌های تسلیحاتی به رئیس‌جمهوری اوکراین که طی سفر اخیر به اروپا انجام شد باید بگویم که این بسته‌های تسلیحاتی هم محدود خواهند بود و عملاً آنچه که کی‌یف مد نظر دارد را تأمین نخواهد کرد. به عنوان مثال موشک‌های ضد تانک بریتانیا که به اوکراین تحویل داده شده دارای برد کوتاه است تا نتوانند با این موشک‌ها عمق خاک روسیه را مورد هدف قرار دهند.

از سوی دیگر تانک‌های لئوپارد که آلمانی‌ها به اوکراین تحویل داده‌اند هم به نوعی با نسخه اصلی و برد بلند آن تفاوت دارد؛ چراکه آنها نمی‌خواهند روابطشان با روسیه به هم بریزد و مشکلات را بیش از این عمیق‌تر کنند. اروپایی‌ها حتی در شرایط فعلی که جنگ اوکراین روز به روز پیچیده میشود به روابط خود با روسیه چشم دارند و نمی‌خواهند بیش از این وارد تقابل با مسکو شوند. از منظر دیگر باید توجه داشته باشیم که سرمایه‌گذاری‌های زیادی از سوی اروپا در آمریکا و بالعکس انجام شده است و این پیوند‌های اقتصادی میان واشنگتن و بروکسل از منظر برخی کشورهای اروپایی حالا باعث شده تا اروپا نتواند خود را مستقل از آمریکا تعریف کند و به همین جهت این وابستگی باعث شده تا اروپایی‌ها در جنگ اوکراین هزینه‌های زیادی را نسبت به آمریکا متقبل شوند.